“Ik wil nooit meer lesgeven!”, riep ik met volledige zekerheid toen ik voor de tweede keer met een burn-out thuis kwam te zitten. Ik had enorm hard geknokt om een goede lerares Nederlands te zijn en tegelijkertijd goed voor mezelf te zorgen. Maar wat ik had geleerd tijdens mijn eerste burn-out, om een volgende te voorkomen, bleek niet voldoende te zijn.
Weer zat ik thuis met het gevoel gigantisch gefaald te hebben. Ik werd misselijk van alles wat met onderwijs te maken had. De lessen, de methodes, de vergaderingen, intervisie, reflecteren, ouderavonden, rapportbesprekingen… Blégh, ik kon er niet aan denken! Ik herstelde langzaam en besloot te onderzoeken wat ik dan wel wilde. Voor de klas heb ik nooit meer gestaan.
Uitstroom onder beginnende leraren
Helaas is dit niet alleen maar mijn verhaal. Volgens de cijfers van het CBS heeft 1 op de 5 medewerkers in het onderwijs een burn-out. De laatste jaren zijn het steeds vaker jonge, gedreven, beginnende docenten die thuis komen te zitten. Gelukkig vinden velen ervan hun weg terug naar de klas, maar toch blijkt dat 15 tot 26% van de beginnende docenten al binnen één jaar stopt met lesgeven en een ander carrièrepad kiest. Of ze uitstromen door overspannenheid of om andere redenen is niet bekend, maar ik kan me er zeker een voorstelling van maken.
Als mijn vermoeden klopt, zijn de uitstromende docenten vaak de mensen die echt hart voor hun leerlingen hebben. Ze willen verschil maken, want dat is wat hen drijft. In de dagelijkse praktijk van het onderwijs is daar echter nauwelijks ruimte voor. Jezelf ontwikkelen als docent en tegelijkertijd knokken voor je passie is een te ambitieus streven. Zo lopen ze op den duur tegen de lamp of beseffen ze (op tijd) dat dit hun weg niet is. Zonde, want dit zijn juist die docenten die echt van betekenis zouden kunnen zijn in het veranderen van het systeem.
Ieder kind is goed zoals hij is
Toen ik aan de lerarenopleiding begon wist ik waarom ik voor de klas wilde staan en wat ik te doen had. Het ging mij er namelijk niet om dat ik zo’n 200 leerlingen per jaar werkwoordspelling kon leren, of dat ze door mijn lessen foutloos zinnen konden ontleden. Ik vond het niet eens echt van belang dat ik zoveel jonge mensen kon leren een kick-ass sollicitatiebrief te schrijven waarmee ze de baan van hun dromen zouden krijgen. Oké, dat was mooi meegenomen, maar niet mijn doel. Nee, iets heel anders dreef mij. Ik wilde mijn leerlingen datgene meegeven wat ik zelf zo had gemist in mijn schooltijd: het vertrouwen dat ze allemaal goed zijn zoals ze zijn.
Op school leren we meer af dan aan. We verliezen creativiteit, leren denken in hokjes en labels en we leren dat we aan een bepaalde standaard moeten voldoen om goed genoeg te zijn. Leren wordt bedreigend, omdat je het risico loopt te falen en af te gaan. Dit heeft alles te maken met hoe ons schoolsysteem is ingericht. Ik wilde de invloed die ik had als lerares gebruiken om mijn leerlingen te leren dat het leven niet gaat om presteren, maar om zelfliefde. Dat spelen nodig is, dat enthousiasme en nieuwsgierigheid de mooiste drijfveren zijn en dat fouten maken juist leuk is.
“Wees jezelf, je bent al geweldig!”
Dat had ik al mijn leerlingen willen inprenten, zodat ze met een stevige basis de wondere wereld van het grotemensenleven in konden stappen.
Transformatie in het onderwijs
Hoe geweldig zou het zijn als docenten met soortgelijke wensen niet meer uit het onderwijs hoeven te stappen, maar hun dromen werkelijkheid kunnen laten worden? Wat als alle gevoelige, gedreven, fantastische, betrokken docenten niet meer verzuipen in de beslommeringen van de dagelijkse onderwijspraktijk? Wat als alle leraren de tijd en de energie hebben om dat te doen waarvoor ze docent geworden zijn? Wat een transformatie zou het onderwijs ondergaan!
Inmiddels heb ik mijn “nooit meer lesgeven” een beetje genuanceerd. Nog steeds wil ik niet voor de klas staan in het reguliere onderwijs, maar als ik kan lesgeven op een plek die past bij mijn wensen en dromen, dan grijp ik waarschijnlijk die kans. Wat een geluk dat ik hier nu al aan kan bijdragen, door me in te zetten voor het 365 Dagen Succesvol Onderwijs initiatief. Wil je daar meer over weten? Meld je dan aan voor de Facebookgroep!
Dit artikel verscheen eerder op 365dagensuccesvol.nl. Het origineel vind je hier.
